Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ-Chủ nhiệm Chương trình KHGD chủ trì phiên họp của Hội đồng
Trong những năm gần đây, điểm chuẩn ngành sư phạm của một số trường rất thấp khiến nhiều người lo lắng về chất lượng giáo viên - những người có trọng trách truyền đạt kiến thức cho thế hệ trẻ.
Theo PGS.TS Huỳnh Văn Sơn - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm TP.HCM, chúng ta không thể phủ nhận hiệu quả đào tạo của trường sư phạm sẽ ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng người giáo viên khi ra trường. Nhưng chất lượng tuyển sinh đầu vào cũng là một yếu tố khá quan trọng, dù không phải là tất cả.
PGS.TS Huỳnh Văn Sơn nhận định: “Mức điểm sàn nhất định cho ngành sư phạm sẽ khuyến khích được những học sinh có đủ khả năng thi vào ngành này, có thể phân luồng rất rõ sinh viên ngay từ đầu vào và tạo ra những hiệu ứng chốt chặn cũng như hiệu ứng của kỹ thuật quản lý sự thay đổi. Tìm giải pháp để nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên là việc làm cần thiết và mang tính cấp bách”.
GS.TS Nguyễn Minh Thuyết - nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội, Tổng Chủ biên Chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể - cho biết: “Nhiều trường ĐH có đào tạo sư phạm chỉ lấy bằng điểm sàn và nhìn chung, so với các ngành khác, thì điểm tuyển vào sư phạm thật sự thấp. Điều này thể hiện sự lựa chọn rất thực tế của thí sinh và phần nào phản ánh vị thế của người thầy trong xã hội hiện nay”.
Chủ trương quy định “điểm sàn” vào các trường thuộc khối sư phạm là hợp lý và cần thiết. Tuy nhiên, để giải quyết vấn đề nâng cao chất lượng tuyển sinh, chất lượng đào tạo của các trường sư phạm thì còn cần áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp khác mà Bộ trưởng cũng đang chỉ đạo các chuyên gia nghiên cứu.
Nếu người học có khả năng nhưng các trường sư phạm không phấn đấu “đẩy mình” đúng định hướng nhằm đáp ứng những yêu cầu đổi mới toàn diện giáo dục và đào tạo thì cũng không thể “cho ra” người giáo viên tốt.
GS.TS Nguyễn Minh Thuyết cho rằng nhìn lại “bức tranh” mùa tuyển sinh năm nay, ta dễ thấy những đơn vị hấp dẫn thí sinh nhất có điểm chuẩn cao chót vót là Học viện An ninh, Trường ĐH Phòng cháy chữa cháy - hơn cả những trường vốn nổi tiếng có điểm chuẩn cao nhiều năm nay như Trường ĐH Y Hà Nội, Trường ĐH Dược Hà Nội hay Trường ĐH Y dược Tp. HCM,…
Điều này cũng dễ hiểu vì những trường thuộc khối công an, quân đội tuyển sinh theo đúng chỉ tiêu, sinh viên ra trường được bảo đảm bố trí công tác với thu nhập ổn định; chưa kể người học còn được hưởng nhiều ưu đãi ngay trên ghế nhà trường.
Trong khi đó, nhiều sinh viên sư phạm giỏi, kỹ năng tốt ra trường vẫn chưa được đảm bảo việc làm, nếu có cũng với thu nhập rất thấp, muốn có thêm thu nhập chỉ còn cách dạy thêm, làm thêm.
Hiện nay, chúng ta vẫn duy trì chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm. Tuy nhiên, chính sách này chỉ phát huy hiệu quả rất tốt trong khoảng 5-7 năm đầu áp dụng. Khi đó, các trường sư phạm có điểm chuẩn rất cao, mỗi thí sinh đều cảm thấy rất tự hào khi được vào sư phạm.
Nhưng chỉ sau vài năm, chính sách này nhanh chóng mất tác dụng vì việc miễn học phí trong 4 năm không đáng là bao, điều mà thí sinh băn khoăn là chuyện ra trường khó hoặc không tìm được việc làm “đúng nghề”. Nhiều trường hợp phải “chạy” hàng trăm triệu đồng mới xin được việc thì ai còn mặn mà với việc được miễn học phí!
Theo PGS.TS Huỳnh Văn Sơn, công tác dự báo nguồn nhân lực cho sư phạm cũng phải được chú ý. Cần có nhiều đề tài nghiên cứu mang tính hệ thống, dự báo được nhu cầu đào tạo giáo viên hay nhu cầu sử dụng giáo viên, số lượng học sinh sẽ như thế nào, tỉ lệ dân số gia tăng ra sao từ đó mới có thể có những giải pháp phù hợp và căn cơ. Các kết quả này cũng phải được truyền thông sao cho hiệu quả và thiết thực.
PGS.TS. Huỳnh Văn Sơn-PHT Trường ĐH Sư phạm Tp. Hồ Chí Minh
Ngoài ra, để nâng cao chất lượng sinh viên sư phạm ra trường thì chất lượng đội ngũ giảng viên nói riêng và chất lượng đào tạo của trường sư phạm cũng cần được đặc biệt quan tâm. Sự thay đổi trong đào tạo, có đầu tư cho năng lực thực hành, đáp ứng chuẩn nghề nghiệp sau khi sinh viên tốt nghiệp… là yêu cầu cần đáp ứng.
Để nâng cao chất lượng giáo viên cần có rất nhiều biện pháp và các biện pháp này phải tác động đồng bộ. Đó không chỉ là vấn đề đặt ra cho Bộ Giáo dục và Đào tạo hay các trường sư phạm mà nó còn liên quan tới rất nhiều đơn vị khác nhau. Quan trọng nhất là tinh thần và niềm tin nghề nghiệp của từng sinh viên sư phạm, tân sinh viên sư phạm cần được nuôi dưỡng và hun đúc …
GS.TS. Nguyễn Minh Thuyết phân tích: “Khi ngành sư phạm đã đào tạo với chỉ tiêu sát nhu cầu thực tế, nếu Nhà nước đảm bảo phân công công tác cho sinh viên tốt nghiệp sư phạm thì ngành sư phạm sẽ thu hút được nhiều học sinh giỏi”.
Về phía người học, các sinh viên cũng phải có tinh thần sẵn sàng nhận phân công công tác ở bất kỳ địa phương nào, chứ không chỉ muốn loanh quanh ở các đô thị lớn. Để động viên anh chị em, Nhà nước cũng cần có chính sách cho chuyển vùng sau một thời gian công tác để hợp lý hóa gia đình”.
Theo PGS.TS. Huỳnh Văn Sơn, một giải pháp không kém phần quan trọng là sự hỗ trợ của truyền thông và các tổ chức xã hội, đặc biệt là sự tác động của các bậc cha mẹ. Truyền thông đúng hướng, đa chiều sẽ giúp các học sinh tự tin theo đuổi nghề nghiệp mình hứng thú hoặc ít nhất là một lần mơ ước. Gia đình hãy gieo vào con cái cái nhìn công bằng và nghiêm túc về thế giới nghề nghiệp.
Thực tế, điểm chuẩn của ngành sư phạm thấp chỉ xảy ra ở một số trường cao đẳng hay ĐH địa phương do cố tuyển sinh để đạt chỉ tiêu. Trong khi đó, các đơn vị có truyền thống đào tạo sư phạm vẫn nhận được sự quan tâm của rất đông sinh viên.
Nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Nghiên cứu dự báo nhu cầu đào tạo giáo viên đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035” thuộc Chương trình Khoa học giáo dục cấp quốc gia được đặt hàng thực hiện với các mục tiêu chính là cung cấp luận cứ khoa học cho việc dự báo nhu cầu đào tạo giáo viên đến năm 2025, tầm nhìn đến 2035; trên cơ sở đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên hiện nay đưa ra được dự báo về nhu cầu đào tạo giáo viên (mầm non, phổ thông) và những yêu cầu đặt ra đối với đội ngũ giáo viên đến năm 2025, tầm nhìn đến 2035, đồng thời đề xuất được hệ thống các giải pháp về đào tạo giáo viên đến năm 2025, tầm nhìn đến 2035.
Quang cảnh phiên họp Hội đồng
Vì vậy, nhiệm vụ khoa học và công nghệ “Nghiên cứu dự báo nhu cầu đào tạo giáo viên đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035” được thực hiện một cách căn cơ, bài bản sẽ cung cấp luận cứ khoa học vững chắc, góp phần tìm lời giải cho bài toán “tăng giá” cho ngành sư phạm nói riêng và Ngành Giáo dục nói chung trong bối cảnh đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo Việt Nam.